بازتاب هرمنوتیکی قرآن در مصباح الهدایۀ کاشانی

هرمنوتیک به معنی تأویل متن از قرن هفدهم مورد توجه برخی فلاسفه غربی قرار گرفت و در قرن بیستم با پدید آمدن هرمنوتیک مدرن دستاوردهای آن به حوزۀ بسیاری از علوم مانند الهیات، فلسفه، علوم اجتماعی و ادبیات راه یافت. بر خلاف هرمنوتیک کهن که مؤلف محور است و هر متنی را فقط دارای یک معنی می­داند هرمنوتیک مدرن مفسر محور و قائل به معانی متعدد برای یک متن واحد است. هر چند واژۀ هرمنوتیکاخیراً به عرصۀ ادبیات فارسی راه یافته است، اما به لحاظ مفهومی سابقه­ای بسیار کهن در متون دارد. آثار صوفیه را باید از آن دسته متونی دانست که با نگاهی تأویل­­­گرا به  آیات و احادیث رویکردی هرمنوتیکی دارند. یکی از این متون، مصباح الهدایۀ عزالدین محمود کاشانی، مهم­ترین کتاب عرفانی قرن هشتم هجری است. کاشانی در این اثر، بارها برای اثبات مقاصد عرفانی خود از آیات و احادیث بهره گرفته و آنها را بر مذاق متصوفه تأویل کرده است. در این نوشتار نگارندگان بر آنند تا پس از تعریف هرمنوتیک و تقسیم­بندی­های آن، تأویل قرآن را با ذکر شواهد، در مصباح­الهدایه مورد بررسی قرار دهند.